لە نێوان جاسوس و فەلسەفەکاردا

جاسوس بێشکۆیەکە (بێشەڕەف) بە دۆخی خۆی دەزانێ هێشتا ڕوی ناو خەڵکی هەیە! لەبەرئەوەی دەیەوێ لە پەنا لەشکۆکەوتوان (وەک نێردراوی ئەوان) تۆڵەی بێشکۆییەکەی بە لێدان لە شکۆی ئەوانەی خاوەندارییەتی لە هۆش و دەرونی خۆیان دەکەن (بەشکۆکان/بەشەڕەفەکان)، بۆ لەجیاوازیخستن و وەکیەکلێکردن (هاوشوناسی) وەک ناڕەسەنکردن و دیسپلینکردنێکی ئەوانیش بکاتەوە.

لەکاتێکدا ئەوە هیچی و مایەپوچییە، لەشکۆدان (بچوککردنەوە) هیچ دەستکەوتێکی تێدا نییە، چونکە گەورەیی و بەشکۆبون (شارستانییەتی باڵای فەلسەفەکاران) دەستکەوتە ئەویش بە جاسوسیکردن (ویستی دیسپلینکردن) لەدەستیداوە، بە نەکردنیشی بەدەستی دێنێتەوە. ئەوەیە دەسەڵات لە شارستانییەتی نزمدا لەسەر بنەمای ئەم دیسپلینکردنەی هاوڵاتییان دەسەڵاتە و ئامانجەکەیشی بە هاوشوناسکردنە، بۆیە لەشکۆکەوتوە.

بە پێچەوانەوە فەلسەفەکاریش (سادۆمازۆخی ناوەکی خەسێنەر) لە پێچەوانە ویستنەوە فەلسەفەکارە، بەڵکو نەکەوێتە ناو ئەم دیسپلینە و بە هاوشوناس نەبێتەوە، واتا لە جیاوازی و شکۆ (فەرهەنگی باڵا) نەکەوێت.

لەم ڕوانگەوەیە ئەوەی جاسوس (چاودێر) پێی دەکرێ، فەلسەفەکاریش (بەهۆی پێزانین بە بنەڕەتی بونەوە) بە چونە ویژدانی ناخودئاگا (خزینەناو/چاودێری) دەتوانێ بیکا، بەڵام ئەم لەناو خەڵکیدا (وەک سێنتێز/بەخوابون) دور دەکەوێتەوە، تەنیا بەو مەبەستە دەچێتە ناوییان (وەک مرۆڤێکی باڵا/فەلسەفەکار) بە پێزانینەکانی تێیانبگەیەنێ جاسوسی و دیسپلینکردنێک (بەهاوشوناسکردن/بچوککردنەوە/لەشکۆداماڵین) لە دەسەڵاتێکی لەشکۆکەوتوەوە لە گۆڕێیە، هۆشیار بن!

لێرەدا ئەم چاکەخوازییەی فەلسەفەکاران لەگەڵ خەڵک (مێگەل/سۆز) لە ئەوینەوەیە، بەوەی سەرەڕای بە هەڵگەڕانەوە لە نەریتی باو (کوشتنی باوک/بونەوە بە باوک/خاوەنمۆڕاڵ) لێیان هەڵگەڕاوەتەوە لەبەر گرێی ئۆدیب سۆزی بۆیان ماوە، بەو هۆیەی ئەوینداری دایکی (تێز/سۆز) و منداڵییەکەی ناوەوەی خۆیەتی، ئەوانیش (مێگەل) بەشێوەیەکی سیمبولی دەبنەوە بە کەسوکاری دایکەکەی (سۆزەکەی/دانیشتوانی ئەشکەوت)، کە تێپەڕی کردوە (ئەویندارە) و لێی تێپەڕ نابێ، بۆ باوکایەتی لێکردن (بە ئەویندارمانەوە) وەک کەوتنەئەستۆی ئەرکێکی  مێژویی.

لە بەرانبەردا جاسوس لە نائەویندارییەوە خۆیی و ئەم ئەوینەی هەرچەند کەسایەتییە ڕەسەنەکەیەتی لەدەستداوە (ئیتر ویستی ئاڵقە لەودا لەگەڵە خۆی لە کێشەدا نییە/مفتەخۆرێکە چیتر ئەویندارێکی تراژیدی نییە/بە ئەوینی خەڵکی دەژی/هاوشوناس/ناڕەسەن)، دەبێتە منداڵی هەرکێیەک باوکایەتی (بەڕێوەبەرایەتی/سیستەم) بەسەردا بکا. لێرەوەیە بە لەدەستدانی ئەم کەسایەتییە ڕەسەنەیەوە (بۆ چێژ لە خەساوی) چێژ لە دەسەڵاتی دیسپلینکردن و بەهاوشوناسبون دەبینێ.

هیوا سەعید