هاوڕێیەتی نیچەییانە
شۆپنهاوەر
هیچ هاوڕێیەکی ڕاستەقینەی نەبو بزانێت دابڕان و دورەپەرێزی مانای چییە، ئەگەر هەمو
جیهانیش دژی بونایە - ئای لەم خەمە، ئێوە نازانن دابڕان و دورەپەرێزی مانای چییە!
پێویستم بە هاوڕێیە،
هاوڕێی زیندو نەک هاوڕێیانی مردو و ئەو کەلاکانەی بۆ کوێم بوێ بتوانم
بیانبەم(ئاڕاستەیان بکەم).
"نیچە"
لەبەرئەوەی کەسایەتی
نیچە وەک مرۆڤێکی باڵا کەسایەتییەکی سادۆمازۆخی خەسێنەرانەی ناوەکییە، بە ویستی
هێز دەرونی دەخەسێنێت، هۆشی وەکو باڵادەست و براوەیەک لە ململانێدا دوچاری تێربون
دێت. بەوەدا هۆشەکەی دەخزێتە پانتایی ئایدیاکان، بەو مانایەی هەرچی لە نەستیدا بارکراوە
بەهۆی هەستە تێرەکەی بەراورد و شییاندەکاتەوە، دواجار وەک تەقینەوەیەک لە
ماناپێدانەکانی، بە قڵپکردنەوە (تێگەیشتنی نوێ) لێی دەڕژێت.
لێرەوەیە ئەم جۆرە
کەسایەتییە لە گفتوگۆ و دیالێکتیکی ئەویتری (بازاڕی) دەرەوەی خۆیدا کەوتوە و
لەناوخۆی لە دیالێکتیک و هەمیشە لەگەڵ خۆی دەدوێت. لە ئەگەری گفتوگۆکردنی ئەم
ئەویترە بازاڕییەشدا، دیسان گفتوگۆیەک لەگۆڕیدا نییە، بەڵکو سەپاندن هەیە، واتا بە
ڕێی زمان و دەربڕین تێگەیشتن و زانینەکانی فڕێدەدا، ئەویترە بازاڕییەکەش لە دەرەوە
بەبێ هیچ پرسیارکردنێک (لە نەزانینەوە) تەنیا لێی هەڵدەگرێتەوە.
کەواتە ئەم چۆنییەتی
پەیوەندییە ناهاوسەنگە، هاوڕێیەتیش بە نەبونی گفتوگۆ بونی نابێ (هاوڕێیەتی قسەیە)
و نێوانەکە دەبێ بە باڵادەستێکی سەپێنەر و ژێردەستەیەکی خەساوی ئیسفنجی
(فالۆس/ئەوەی نییەتی/ئاڕاستەکراو) هەر هەڵدەمژێت (وزە لێ بردن).
بۆیە لەپێناو بە
هاوڕێبونی ئەم مرۆڤە نیچەیی و باڵایە، پێویستە هۆشێک توشی هەمان دۆخەکەی هاتبێ،
هەتا بە سەرنجڕاکێشان و تێگەیشتنی جیاواز وەک شۆککردنێک هۆشی لە گەڕان بوەستێنێ (Pause/ وەستانی کاتی) و ڕوبەڕوی بیرلێکردنەوەیەکی
دیکەی بکاتەوە، ئینجا وەک دو باڵادەست خەسێنەرانە زمانییان دەکەوێتە گفتوگۆکردن و
هاوڕێیەتی لە نێوانییاندا پەیدا دەبێت*.
ئەوەیە کاتێک شکۆمەند
هەوڵی بچوککردنەوەی شکۆمەندێکی دیکە نادات، لەبری بە هەوڵێکی وەها ببێتە مایەی
هیچوپوچی، هەوڵێک دەدا دەستکەوتی لێ بکەوێتەوە، بە مانای بە شکۆ وەک خەسێنەرێک
(خاوەندارییەتی لە خود/فالیک/ئەوەی هەیەتی) ڕێز لە شکۆی ئەویترێکی خەسێنەر دەگرێت، چونکە وەک لە
نامۆکەوتنێک (پێکەوەبون بە جیاوازییەوە) بە هاوڕێی (دەستکەوت) دەزانێت.
لێرەدا بە پێچەوانەی
ئەم تێگەیشتنە نیچەییە، لەنامۆکەوتن بە عەشقی سۆفیگەرانە (سۆزەکی/خەساو) ڕوبدات،
هۆش لە گەڕانی بەرز دەکەوێت، لێکدانی دو سۆز یەکێتی بونێکی سۆزەکی (کلتورێکی نزم)
دروست دەکات. لەسەر ئەم بنەمایەیە مرۆڤی باڵا (هۆش/کلتوری بەرز) و بازاڕی (سۆز/کلتوری
نزم)، هەروەها ئەندامە ئایدیالییەکانی فالیک (نێر/هۆشەکی) و فالۆس (مێ/سۆزەکی) بە
یەکسان دانانێت.
*
نیچە، بەرەبەیان: ڕەخنەگرتن لە ژیانی فەلسەفی بەو ناوەی گوایە مرۆڤ دوچار بەوەی
سودی بۆ هاوڕێکانی نەبێ، شتێکە ناشێ بە خەیاڵی مرۆڤی هاوچەرخدا بێ: ئەوە زۆر کۆنە.
لە سەردەمانی کۆندا، چەمکی هاوڕێیەتی بەهێزتر و قوڵتر بو، بگرە خەریکبو لەکاتی
مردنیدا هاوڕێکانی ببات بۆ گۆڕیش. ئەوە جیاوازییەتی لە سەردەمی ئێمەدا: خۆ دەکرێت
بەوە تێیبگەین جۆرێکە لە خۆشەویستی هاوڕەگەزی.
هیوا سەعید