گەڕانەوەی هەمیشەیی
لەش
عەقڵێکی مەزنە.
ئەوەی مرۆڤی باڵای پێ دروست
دەبێ توندی هەستە باڵاکان نییە، بەردەوامییەتی.
"نیچە"
فەلسەفەی نیچە لە پێنج بنەمای
سەرەکی پێکدێت:
١-
کوشتنی خوا: بە مانای کوشتنی سۆز (دایکباوک) و هەڵوەشاندنەوەی گرێی ئۆدیب.
٢-
تێکشکاندنی بەها پیرۆزەکان: ئەو بەهایانە دەگرێتەوە لەکن زۆرینە (مێگەل) پیرۆزە.
٣-
ویستی هێز: لێرەدا بەهۆی فەلسەفەکەی (نیچە) تاکگەرایی و دژەمیتافیزیکە، بۆیە ئەم
هێزە هەندەکییە نەک هەمەکی، هەروەها هێزی لەشە، ئەگەر لەش چالاک نەبێ، ئەوە مرۆڤ
ناتوانێ بۆ بەرهەمهێنانی دەرونی بە ویستی هێز لە پانتایی خەیاڵیدا درێژە بە هەمیشە
کوشتنەوەی خوا (خەساندنی سۆز/ڕابردو) بدات. لەسەر ئەو بنەمایەی بەم جۆرە بە کوشتنی
خوا، تێکشکاندنی بەها پیرۆزەکان، بون بە خاوەنی ویستی هێز مرۆڤێکی پێچەوانەی مرۆڤە
مێگەلییەکە، ئەویش باڵایە لەدایک دەبێت.
٤-
مرۆڤی باڵا: مرۆڤی باڵای نیچەیی بە پێچەوانەی عاریفانەیی ئەو مرۆڤەیە بکوژی خوایە
(سۆز)، تێکشکێنەری بەها پیرۆزەکانە، خاوەنی ویستی هێزە. بەو مانایەی لەبری
سادۆمازۆخییەک بە ئاگایی هەستی لەبەردەم خوای نەستدا بە خەسان بدا، سادۆمازۆخییەکی
ناوەکی (توندوتیژی خۆئازاردەر) بە هەستی نەستی دەخەسێنێت، بە پیشخواردنەوە دەژیت،
بەڵکو توندوتیژییەکەی نەکەوێتە پانتایی واقیع و لە ڕوبەڕوبونەوەی ناشیرینیدا
ناشیرین نەبێتەوە، لە هەمان کاتدا چونکە بەم هۆیەوەیە فەلسەفەکارە
(تاکگەرا/دژەمیتافیزیک/تراژیدی)، پیشخواردنەوەکەی وەک خۆخەساندنێک (تێرکردنی
لایەنە سۆزەکییە مازۆخییەکەی بەلایەنی سادیستییە خەسێنەرەکەی)، هۆشی پێ دەکەوێتە
پانتایی ئایدیاکان، بۆ قڵپکردنەوەی تێگەیشتنە باوەکان و دروستکردنی چەمکی نوێ.
بەڵام لەبەرئەوەی مرۆڤی
مێگەلی (تێز/وشتری ملکەچ) پاش دابڕانی مەعریفی و بونی بە مرۆڤی باڵاش هێشتا لە
قۆناغی دژەمێگەل (ئەنتی تێز/شێر) دایە، ئەوەیە لە گەیشتنی بە تێکهەڵکێشی دژەکان
(سێنتێز/مرۆڤی مێگەل و باڵا پێکەوە/منداڵبونەوە) و تەواوبونی ماوەی دابڕانە مەعریفییەکەی
وەکئەوەی بگا بەو ڕاستەقینەیەی هیچ ڕاستەقینەیەک بونی نییە، ئەوەندەیە مرۆڤی
مێگەلی ڕۆڵگێڕێکی بێئاگایە لە ڕۆڵگێڕانەکەیی و مرۆڤی باڵا لەم بەئاگایە، کە
لەدواتردا ئەویش (لە قۆناغی تێکهەڵکێشی دژەکاندا) لەخۆی بەئاگادێتەوە ڕۆڵگێڕێکی
دیکەیە پێی نەزانیوە! بەوەدا لەگەڵ پێزانینیدا گاڵتەی بەخۆیی و بە مرۆڤە
مێگەلییەکەش دێ وەک لەناوچونی هەردوکییان و گشت ڕاستەقینەیەک، دەبێ بە گاڵتەجاڕێک
بە ڕاستەقینەکان (لۆژیکەکان)، بەوەی لۆژیک و بەرگی جیاوازن، مرۆڤەکان بۆ ڕۆڵگێڕان
(لەبەر حەز و ئارەزو) دەچن (یان دەخزێنرێنە) ناوییان. لەکاتێکدا ژیان تراژیدیایە،
بەم شێوەیە گەیشتن بە ڕاستەقینە (تێکهەڵکێشی دژەکان)، دەبێتە شێتبونێکی تەواوەتی و
منداڵبونەوەی گەورەیەک وەک خەسانێک لە بەرانبەر ژیاندا.
٥-
گەڕانەوەی هەمیشەیی: لێرەوەیە گەڕانەوەی هەمیشەیی دەبێ بە پشتێنەیەک بۆ پاراستنی
مرۆڤی باڵا، بە گەڕانەوە هەمیشەییەکەی (بە ئاگایی) لە قۆناغی سێنتێزەوە
(منداڵبونەوە) بۆ قۆناغی ئەنتی تێزەکەی پێشتری (شێر/مرۆڤی باڵا) دەگەڕێتەوە، بۆ
ئەوەی هاوشێوەی مرۆڤێکی مێگەلی (سۆزەکی/خەساو)، یان ئەو مرۆڤەی لە گەیشتنی بە
سێنتێزدا نەخەسێ و بە ڕوی ژیانەکەی (کە خەسێنەرێکی تراژیدییە) بوەستێتەوە وەک
ڕوبەڕوبونەوەی دو خەسێنەر، لەپێناو ژیانێکی یەکسان بە ڕاستەقینەیی ژیان (تراژیدیا)
و مردنێکی جواندا.
هیوا سەعید