دەسەڵات وەک نەخۆشخەرێکی تەندروست

ئێمە ڕقمان لە هەمەجییەتە پێمانخۆشە ببینین مرۆڤایەتی بە هیلاک دەچێت، نەوەکو پاشەکشە بکا و بگەڕێتەوە دواوە.

هەر قوربانیدانێک گەورە نییە بۆ ناسین.

زیاتر لە تەندروستییە باشەکەم قەرزاری نەخۆشییەکەمم.
"نیچە"

دەسەڵاتدار هاوشێوەی داگیرکەرێک بەهۆی دەسبەسەرداگرتنەوە خۆی لە ئەویتر دابڕاندوە، واتا بە غەریبکردنی ئەویترەوە خۆیشی غەریبخستوە. غەریبیش لەناوخۆیدا هەست بە نامتمانەیی و مەترسی دەکات، بە مانای سەرپێچیکەرانە لەناو میتافیزیکی گوماندا دەژی، گومان لە درز و لە پڕ ڕودانێک، بەوەی دەستبەسەرداگیراو وەکو خوایەکی نەکوژراو لە نەستی دەسەڵاتداردا چاودێرێکە بەسەرییەوە، لێرەوەیە دەسەڵاتداریش بە دەرونێکی نائارام و شڵەژاو تەواوی ئەوەی دەکەوێتە دەرەوەی بە سیمبول و ئاماژەیەک دەیبینێ، دواجار لەپێناو یەکسانبونەوەی بە بارکراوەکانی ناوەوەی (نەست) شییاندەکاتەوە، بەڵکو هەمیشە بگاتەوە بەو ڕاستەقینەیە لە دۆخێکی مەترسیدار و دەورەدراو بە نەیارە.

لێرەدا سەرەڕای بەرهەمهێنانەوەی گومانەکانی (بۆ دروستکردنی ڕاستەقینەیەک) بۆ خۆبەئاڕاستەبردن و ئاڕاستەکردنی ئەویتردا، هیچ لەو ڕاستەقینەیەی لێک غەریببون و داگیرکارییەک لە پانتایی واقیع ڕویداوە ناگۆڕێت، بەو هۆیەی داگیرکراوەکەشی بە هەمان شێوە لەخۆی بەرهەمهێناوەتەوە.

بە مانای ئەوکاتەی خاوەن دەسەڵات لەسەر بنەمای تێگەیشتنێکی ئایینیدا، یان ئایدیۆلۆژیایەکی سیاسی وەک ستەمێک هەوڵی لە چوارچێوەدانی ئارەزوی هاوڵاتییە غەریبکراوەکانی داوە، پێی لە چوارچێوە نەگیراوە (خوا چاودێرە نەکوژراوەکە = ئارەزوە زیندوەکە لە نەستدا)، لە پانتایی خەیاڵ وەک ویستێکی بەرجەستەبون ماوەتەوە، بەم هەوڵەی ئەوەندەیە ئەوانی سەرکوت و نەخۆش و دوڕو کردوە. ئەوەش هەرچەند شکستخواردنێکە بۆخۆی، بەڵام ئەم شکستە لە نێوان سەپاندنە دەرەکی و داواکارییەکانی ئارەزودا دوکەرتبون و ناکۆکییەکی ناوەکی سەرڕێخستوە، لە هەلێکی ڕەخساودا بەڕوی سەپاندنەکە خۆیدا بەتاڵ دەبێتەوە، وەک یەکلابونەوەیەک.

بۆیە کاتێک نیچە لە زانستی شاددا دەڵێت: "ئێمە حەزمان لێ نییە مەملەکەتێک دابمەزرێ دادپەروەری و پێکەوەژیان تێیدا بەرقەرار بێ (بە دڵنیاییەوە دەبێتە مەملەکەتی ساختەچێتی و برسێتی)! چەپڵە بۆ ئەوانە لێدەدەین حەز دەکەن وەک ئێمە لە مەترسی و سەرکێشی و جەنگدا بژین، ئەوانەی هەرگیز خۆیان ناگونجێنن و بەدەستەوە نادەن بۆ ئەم جۆرە بیرۆکانە و بڕوا بە چاکسازی و ئاشتەوایی ناهێنن. ئێمە خۆمان بە کەسانێکی ڕزگارکەر دەبینین، بیر لە پێویستی هەبونی سیستەمێکی تازە دەکەینەوە، پێویست بکات کۆیلایەتییەکی تازەش! بەهێزبونێکی مرۆڤانە بەدی نایەت، لەگەڵیدا کۆیلایەتی بەرهەم نەهێنێت".

مەبەستی لەم پێوستییەی بە کۆیلەکردن و شۆککردنە نیچەییە لە شێتییەکی سەرکوتکراوانە سەرچاوە دەگرێ باز بەسەر شێتییەکەی خۆیدا دەدا و جارێکی تر شێتبون و شۆککردنیش بەرهەم دێنێتەوە (بەهێزبون). چونکە ئەو مرۆڤە باڵایەی مرۆڤی مێگەلی (کۆیلە) تێدەپەڕێنێ سەرەتا وەک نەخۆشکەوتنێک (لەبەر حەزی بەزاندنی قەدەغەیەک)، لە دواتریش بە تێپەڕاندنی نەخۆشییەکەیی (کۆیلەیی) و چاکبونەوەی، هەردەم بە شێتکردن و شۆککردنەوە (بە هەڵگەڕاندنەوەی چەمکە باوەکان) وەک دەرونساغی و بەهێزبونێکی تەندروست، درێژە بە ژیانە بەچێژە باڵایەکەی دەدات.

هیوا سەعید